PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜM NEDİR?
Plastik, ilk olarak 1860 yılında Alexsander PARKES tarafından keşfedildi ve bugün geniş bir alanda kullanılmaktadır. Plastik ürünleri dünyada yılda 80 milyon ton kullanılmaktadır.
Plastiklerin kaynağı, ham petrol, gaz ve kömürdür. Plastiğin genelde ana kaynağı petrol rafinerisinden arta kalan bakiye maddelerdir. Dünyada üretilen toplam petrolün sadece %4 plastik üretimi için kullanılmaktadır.
Çöpe atıldığında çürümez, paslanmaz, çözünmez ve bozulmazlar. Suyu ve toprağı kirletmesinin yanında yıllarca doğada birikirler… Sudaki canlılara zarar verir hatta ölümlerine neden olurlar. Doğada biriken bu plastiklerin bertaraf edilmesi gereklidir.
Cam, metal, plastik ve kağıt/karton gibi değerlendirilebilir atıklar çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek yeni bir hammaddeye veya ürüne dönüştürülebilirler. Bu atıkların bir takım işlemlerden geçirildikten sonra ikinci bir hammadde olarak üretim sürecine sokulmasına Geri Dönüşüm denir.
PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜM AŞAMALARI
Plastiklerin geri dönüşümünün sağlanması için gerekli aşamalar şöyledir;
Plastiğin Kesimi ve Kırılması: Cinsine göre ayrılan atık plastikler kırma makinalarında parçalanırlar. Bu parçalara kepek ismi verilir.
Plastik Yıkama ve Kurutma: Kepek haline gelen yarı mamül, önce yıkama havuzlarında kaliteli ürün elde etmek ve fire vermemek amaçlı yıkanır. Sonra, tipik endüstriyel kurutucularda her plastiğin çeşidine göre nemi alınır.
Plastiğin Besleme Kazanına Transferi: Plastiklerin sıkma makinesine veya istenilen yere taşınması işlemi helezonlar yardımıyla yapılmaktadır.
Ayrıştırılan plastikler kullanım alanlarına göre agromel makinalarında uygun sıcaklık ile eritilip kaynaştırılması sağlanır. Daha sonra soğutularak granül haline getirilir.
Bu aşamalardan önce plastik atık, ürün cinsine göre uygun biçimde yabancı cisimlerden ayıklanmalıdır. Büyük kirleticiler ayırma masasında elle giderilmelidir. Yıkanması gereken atık plastikler, uygun yıkama tesislerinde yıkandıktan sonra kurutulmalıdır. Yıkama işlemi genellikle kirli plastik ürünlerde yapılmaktadır, temiz plastiklerde yıkama yapılmayabilir. İşlenecek atık plastik ürünler, granül ekstrüzyonuna uygun şekilde kırılmalıdır. İsteniyorsa plastik atıklar kendi cinsi arasında renklere ayrılabilir. Granül ekstrüzyonunun verimli çalışabilmesi için kırıcı eleğinin delik çapı 8 mm olmalıdır. Yüzdürme ile hafif ve ağır plastikler ayrıştırılmalıdır. Plastikler nem oranı %1’ den az oluncaya kadar kurutulmalıdır.
PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜMDEN NELER GERİ KAZANILABİLİR?
Plastik Geri Dönüşümü ile;
• 1050 adet geri dönüştürülmüş plastik tepsiden 6 kişilik bir oturma grubu yapılabilir,
• 2,5 litrelik bir plastik şişe geri kazanılıp üretimde kullanılırsa 6 saatlik 60 watt’lık elektrik enerjisini tasarruf edilebilir.
• 25 adet 2 litrelik içecek şişesi geri kazanılsa bu maddeden bir plastik süveter elde edebilirsiniz.
• 25 kullanılmış plastik şişeden bir ceket üretilebilir.
• 35 adet 2,5 litrelik kullanılmış PET şişesinden bir uyku tulumu yapılabilir.
Plastik geri dönüşümün kullanım alanları;
• Otomotiv yedek parça
• Tarımda sera
• Elyaf ve dolgu malzemesi
• Atık su boruları
• Giyim sektörü
• Şişe, kutu ve benzeri ürünler
• Yakıt olarak kullanılabilir.